“Chạy đua” IELTS: Khi phụ huynh chi cả trăm triệu, con trẻ gồng gánh áp lực và giấc mơ chưa kịp lớn

Trong một xã hội ngày càng toàn cầu hóa, tiếng Anh – đặc biệt là chứng chỉ IELTS – được nhiều phụ huynh xem như “tấm vé thông hành” mở ra cánh cửa đến tương lai rạng rỡ cho con em mình. Tuy nhiên, bên cạnh những trường hợp đạt kết quả như mong đợi, ngày càng nhiều câu chuyện cho thấy một thực tế khác: trẻ em bị cuốn vào vòng xoáy luyện thi quá sớm, trong khi bản thân chưa đủ năng lực hay định hướng rõ ràng, còn phụ huynh thì tiêu tốn hàng chục, thậm chí hàng trăm triệu đồng cho những khóa học thiếu hiệu quả.

Kỳ vọng lớn – Thất vọng nhiều

Chị Nguyễn Thị Hà (39 tuổi, quận Hà Đông, Hà Nội) từng tràn đầy hy vọng khi cho con trai học lớp 9 tham gia khóa luyện thi IELTS tại một trung tâm lớn. Với mức học phí gần 25 triệu đồng cho 5 tháng học, 3 buổi mỗi tuần, trung tâm không ngần ngại cam kết điểm đầu ra là 6.5 – con số đủ để con chị có thể dùng xét tuyển vào các trường top đầu. Nhưng kỳ vọng ấy nhanh chóng tan vỡ.

“Con tôi được xếp học cùng với các anh chị sinh viên. Khác biệt quá lớn về độ tuổi và cách tiếp cận kiến thức khiến cháu bị lạc lõng. Trong khi các bạn sinh viên có định hướng rõ ràng, tự học tốt, thì con tôi vẫn là một đứa trẻ cần sự kèm cặp, hướng dẫn chi tiết. Nhưng điều đó không có. Giáo viên không quan tâm sâu sát, trung tâm cũng không cập nhật tiến độ học tập, mãi đến gần cuối khóa tôi mới biết điểm con không đạt yêu cầu,” chị Hà nhớ lại trong sự ngán ngẩm.

Không chỉ thất vọng, chị còn cảm thấy mình bị “đánh lừa” bởi những lời quảng cáo hoa mỹ, khi kết quả thực tế hoàn toàn không như cam kết. “Tôi không tiếc tiền, nhưng tiếc thời gian, tiếc sự nỗ lực và niềm tin của con mình. Nếu được quay lại, tôi đã không để con học IELTS khi chưa sẵn sàng,” chị nói thêm.

Dù đã thử chuyển hướng sang học với giáo viên cá nhân, và con chị đạt được 6.0 IELTS vào cuối năm lớp 10, nhưng đó vẫn chưa phải con số như chị mong muốn. Quãng đường để đạt được mục tiêu 6.5 vẫn còn dang dở – và áp lực vẫn tiếp tục đè nặng lên vai cậu bé.

Đằng sau điểm số là những cú trượt dài

Tại Biên Hòa (Đồng Nai), chị Lê Phương Nga (45 tuổi) cũng từng nuôi khát vọng tương tự. Ngay từ lớp 8, con gái chị đã được “lên dây cót” học IELTS tại trung tâm tiếng Anh nổi tiếng. Nhưng thay vì tiến bộ, điểm số và khả năng sử dụng tiếng Anh của con gái lại giậm chân tại chỗ.

“Cứ học xong vài khóa là tôi lại đổi trung tâm, vì chẳng thấy tiến triển gì. Có những khóa chỉ học vài tháng rồi nghỉ. Tổng cộng trong hai năm, tôi đã đổi tới 5 trung tâm và tốn khoảng 70 triệu đồng,” chị Nga kể. Nét mệt mỏi hiện rõ trên khuôn mặt, không chỉ vì số tiền lớn đã chi mà vì áp lực tâm lý đè lên cả hai mẹ con.


Chị không phải người duy nhất trong hành trình tìm “chân lý IELTS”. Nhiều phụ huynh khác, như anh Nguyễn Tiến Hưng (47 tuổi, Hoàng Mai, Hà Nội) cũng đã đầu tư hơn 100 triệu đồng cho con trai học hai lộ trình IELTS từ lớp 8 đến lớp 12. Anh từng tin tưởng vào những lời cam kết “ngọt như đường” của trung tâm – nào là giáo viên 8.5 IELTS, nào là chương trình chuyên sâu phù hợp từng lứa tuổi. Nhưng chỉ sau vài tháng, anh vỡ lẽ: người đứng lớp chủ yếu là sinh viên trợ giảng thiếu kinh nghiệm, chương trình dạy thiếu hệ thống và không hiệu quả.

“Khi tôi yêu cầu rút lại học phí vì không hài lòng, họ liên tục đưa ra lý do để từ chối. Cảm giác như mình vừa bị lừa, vừa bất lực,” anh Hưng nói với vẻ chua chát.

Cuộc đua chưa kịp hiểu – đã chạy

Theo chị Đào Khánh Linh (23 tuổi), cựu nhân viên tư vấn tại một trung tâm tiếng Anh lớn ở Hà Nội, “bí quyết” thu hút học viên nằm ở sự đánh trúng tâm lý lo lắng và kỳ vọng của phụ huynh.

“Rất nhiều cha mẹ không hiểu rõ về IELTS, nhưng nghe nói đây là tấm vé vào đại học, du học nên sẵn sàng chi hàng trăm triệu cho con học từ tiểu học. Trung tâm chỉ cần biết phụ huynh sẵn sàng đầu tư là lập tức vẽ ra lộ trình dài hạn, từ tiền IELTS đến IELTS Advanced, từ lớp 3 kéo dài đến lớp 12. Nghe thì bài bản, nhưng thực chất nội dung không khác nhiều so với các lớp tiếng Anh phổ thông,” chị Linh cho biết.

Chị kể, lớp tiền IELTS nhỏ nhất mà chị từng làm trợ giảng có học sinh mới chỉ 8 tuổi, học 2 buổi mỗi tuần, mỗi buổi 2 tiếng, học phí 100.000 đồng/buổi. Trong lớp có tới 20 em, mà chương trình học chủ yếu vẫn là làm quen từ vựng, nói vài câu đơn giản – hoàn toàn không phải chuẩn bị cho một kỳ thi học thuật như IELTS.

Theo chị Linh, học sinh tiểu học và trung học cơ sở chưa đủ năng lực để phân tích sâu các vấn đề xã hội – vốn là yêu cầu cốt lõi trong đề thi IELTS. “Các em không thể viết bài luận phản biện, phân tích số liệu biểu đồ hay diễn đạt ý tưởng phức tạp. Phụ huynh thường nghĩ học sớm là lợi thế, nhưng thực tế, khi học quá sớm, trẻ dễ học tủ, học thuộc lòng mà không phát triển được tư duy ngôn ngữ linh hoạt,” chị nhấn mạnh.

Trở lại với câu hỏi cốt lõi: Học IELTS để làm gì?

Trong bối cảnh nhiều trường trung học và đại học tại Việt Nam ưu tiên tuyển sinh bằng IELTS, không khó hiểu khi làn sóng “chạy đua IELTS” bùng nổ mạnh mẽ. Tuy nhiên, câu hỏi quan trọng mà ít người trả lời được là: học IELTS để làm gì, và khi nào là thời điểm phù hợp?


IELTS là một kỳ thi học thuật cao cấp, phục vụ mục đích học tập hoặc làm việc trong môi trường quốc tế. Nó không phải bài kiểm tra dành cho học sinh chưa hình thành tư duy phản biện, vốn từ học thuật hay kinh nghiệm sống. Khi học sai thời điểm, không chỉ học sinh mất phương hướng mà phụ huynh cũng mất niềm tin – như hàng loạt trường hợp kể trên.

Trong khi đó, nếu được học đúng lúc, đúng phương pháp và đúng mục tiêu, IELTS có thể trở thành bệ phóng hữu ích. Nhưng để đạt được điều đó, cần sự hiểu biết thực tế từ phụ huynh, sự tư vấn trung thực từ các đơn vị giáo dục và quan trọng nhất – sự sẵn sàng từ chính các em học sinh.

Lời kết:
Không ai phủ nhận vai trò quan trọng của tiếng Anh hay tầm ảnh hưởng của chứng chỉ IELTS trong thế giới hiện đại. Tuy nhiên, khi một công cụ học thuật bị biến thành sản phẩm thương mại, và phụ huynh bị cuốn theo những cam kết “đầu ra có sẵn”, thì hệ lụy sẽ không chỉ dừng lại ở mất tiền. Đó còn là mất niềm tin, mất động lực và mất đi sự phát triển tự nhiên cần có của trẻ em – những tâm hồn đang lớn lên không phải để “thi IELTS”, mà để khám phá, phát triển, và sống đúng với tuổi thơ của mình.