Sẽ bắt buộc dạy 2 buổi mỗi ngày từ lớp 6 đến 12: Cần thiết, nhưng còn nhiều điều phải chuẩn bị

Trong thời gian gần đây, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã chính thức công bố chủ trương triển khai dạy học 2 buổi/ngày bắt buộc đối với học sinh từ lớp 6 đến lớp 12 trên toàn quốc. Đây là một bước đi quan trọng trong quá trình đổi mới giáo dục theo định hướng phát triển toàn diện năng lực và phẩm chất học sinh. Tuy nhiên, chủ trương này cũng đặt ra nhiều thách thức không nhỏ cho cả hệ thống giáo dục, đặc biệt là trong khâu tổ chức, cơ sở vật chất, đội ngũ giáo viên và sự đồng thuận từ phía phụ huynh.

Mục tiêu của việc dạy học 2 buổi/ngày

Theo định hướng của chương trình giáo dục phổ thông 2018, việc tổ chức dạy học 2 buổi/ngày nhằm tạo điều kiện để học sinh được tiếp cận đầy đủ hơn các nội dung giáo dục, không chỉ giới hạn trong các môn học chính khóa mà còn bao gồm các hoạt động trải nghiệm, kỹ năng sống, giáo dục thể chất, nghệ thuật, tư vấn tâm lý học đường,… Đồng thời, việc học 2 buổi giúp giảm áp lực học thêm, tạo điều kiện để giáo viên hỗ trợ học sinh yếu, nâng cao chất lượng giáo dục đại trà cũng như bồi dưỡng học sinh khá giỏi.

Một điểm đáng lưu ý là hiện nay, ở cấp tiểu học, việc học 2 buổi/ngày đã được triển khai ở nhiều nơi. Tuy nhiên, khi áp dụng bắt buộc cho khối trung học cơ sở (lớp 6-9) và trung học phổ thông (lớp 10-12), việc tổ chức sẽ phức tạp hơn nhiều do số lượng môn học tăng, khối lượng kiến thức lớn hơn và yêu cầu về chuyên môn cao hơn.

Thực trạng hiện tại: Nơi có, nơi chưa

Thực tế hiện nay cho thấy, một số trường ở các thành phố lớn đã và đang triển khai mô hình dạy học 2 buổi/ngày tương đối hiệu quả, đặc biệt là các trường chuyên, trường chất lượng cao hoặc trường dân lập. Tuy nhiên, ở nhiều tỉnh thành khác, nhất là khu vực nông thôn, miền núi, vùng sâu vùng xa, điều kiện cơ sở vật chất vẫn còn hạn chế. Nhiều trường vẫn đang phải tổ chức học theo ca, thậm chí không đủ phòng học cho tất cả học sinh vào cùng một buổi.

Không ít trường phổ thông hiện chỉ có đủ lớp học để dạy 1 ca/ngày, do vậy nếu chuyển sang dạy 2 buổi bắt buộc, sẽ phát sinh nhu cầu xây thêm phòng học, bố trí tiết học, phân công giáo viên và đặc biệt là tổ chức bữa ăn, nghỉ trưa cho học sinh. Đây là những thách thức không thể giải quyết trong một sớm một chiều.

Áp lực cho giáo viên và học sinh

Việc dạy học 2 buổi/ngày đồng nghĩa với việc thời gian của học sinh ở trường sẽ tăng lên đáng kể. Các em sẽ phải thích nghi với việc học từ sáng đến chiều, điều chỉnh lại lịch sinh hoạt, ăn uống, nghỉ ngơi và cả thời gian học bài ở nhà. Đối với học sinh ở vùng xa, việc đi lại giữa nhà và trường trong ngày có thể là một vấn đề lớn nếu trường không có bán trú hoặc chỗ nghỉ trưa.

Về phía giáo viên, yêu cầu dạy 2 buổi/ngày sẽ khiến họ phải chia ca, tăng thời lượng đứng lớp hoặc phụ trách các hoạt động ngoài giờ, tăng áp lực công việc. Trong khi đó, ở nhiều nơi, đội ngũ giáo viên vẫn còn thiếu về số lượng và chưa đồng đều về chất lượng. Việc phân phối tiết học, đảm bảo nghỉ ngơi hợp lý cho giáo viên cần được tính toán kỹ lưỡng.

Vai trò của phụ huynh và cộng đồng

Một yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến hiệu quả của việc triển khai học 2 buổi/ngày là sự đồng thuận và phối hợp từ phía phụ huynh. Ở các thành phố lớn, nhiều phụ huynh ủng hộ việc con học cả ngày tại trường vì thuận tiện cho việc đưa đón, giám sát con và hạn chế học thêm bên ngoài. Tuy nhiên, ở những nơi khác, đặc biệt là vùng kinh tế khó khăn, phụ huynh có thể chưa sẵn sàng để đóng góp thêm cho các khoản chi phí phát sinh như tiền ăn trưa, tiền điện nước, hoặc chưa quen với việc con phải ở trường cả ngày.

Chính vì vậy, việc tổ chức tuyên truyền, giải thích, lắng nghe ý kiến phụ huynh là điều cần thiết trước khi triển khai rộng rãi. Ngoài ra, cần có sự hỗ trợ từ chính quyền địa phương, các tổ chức xã hội để đầu tư thêm cơ sở vật chất, cải thiện điều kiện học tập cho học sinh.

Giải pháp để thực hiện hiệu quả

Để thực hiện hiệu quả chủ trương dạy 2 buổi/ngày từ lớp 6 đến lớp 12, các địa phương và nhà trường cần chuẩn bị kỹ lưỡng nhiều mặt:

  1. Đầu tư cơ sở vật chất: Xây thêm phòng học, nhà vệ sinh, phòng nghỉ trưa, nhà ăn, khu vui chơi,… để đáp ứng nhu cầu sinh hoạt của học sinh cả ngày ở trường.

  2. Bổ sung đội ngũ giáo viên: Tuyển thêm giáo viên để đảm bảo đủ nhân lực giảng dạy, phân bổ tiết dạy hợp lý, tránh quá tải.

  3. Tổ chức linh hoạt các hoạt động buổi chiều: Không nên chỉ học lý thuyết mà cần xen kẽ hoạt động trải nghiệm, rèn kỹ năng, giáo dục thể chất, nghệ thuật,… giúp học sinh cân bằng, hứng thú hơn với việc học.

  4. Xây dựng chính sách hỗ trợ học sinh nghèo: Miễn/giảm chi phí ăn trưa, hỗ trợ học bổng, đảm bảo không để học sinh vì khó khăn kinh tế mà phải nghỉ học hoặc học không đầy đủ.

  5. Tăng cường phối hợp giữa nhà trường – phụ huynh – xã hội: Tổ chức họp phụ huynh, lấy ý kiến, tạo sự đồng thuận và huy động các nguồn lực từ cộng đồng để hỗ trợ cho việc dạy học 2 buổi.

Kết luận

Chủ trương bắt buộc dạy học 2 buổi mỗi ngày cho học sinh từ lớp 6 đến lớp 12 là một bước đi quan trọng, mang tính chiến lược để đổi mới và nâng cao chất lượng giáo dục phổ thông. Tuy nhiên, để chủ trương này không chỉ dừng lại trên văn bản mà thực sự đi vào cuộc sống, đòi hỏi sự chuẩn bị kỹ lưỡng từ nhiều phía. Các cấp quản lý giáo dục, nhà trường, giáo viên, phụ huynh và toàn xã hội cần cùng chung tay để tạo dựng một môi trường học tập thuận lợi, hiệu quả và phù hợp với điều kiện thực tiễn từng địa phương. Khi tất cả cùng nỗ lực, mục tiêu giáo dục toàn diện cho thế hệ tương lai sẽ không còn là điều xa vời.