Giáo viên, nhân viên hợp đồng tại Bình Thuận bị hạ bậc lương: Vì đâu nên nỗi?

Thời gian gần đây, Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam đã đăng loạt bài phản ánh tâm tư của nhiều giáo viên và nhân viên (GV, NV) hợp đồng tại một số địa phương ở tỉnh Bình Thuận, khi họ bị hạ bậc lương đầy bất ngờ. Dù có những người đã công tác cả chục năm hoặc thậm chí hơn 15 năm, một số vẫn không thể vào biên chế. Thay vào đó, họ còn bị điều chỉnh lương xuống mức khởi điểm như người mới đi dạy.

Đặc biệt tại huyện Tánh Linh và Hàm Thuận Nam, một số GV, NV hợp đồng nhiều năm vẫn chưa được xét vào biên chế dù đã có đầy đủ thâm niên. Theo tìm hiểu, việc giảm bậc lương khiến nhiều người lao động cảm thấy sốc, hoang mang và có thể mất niềm tin vào nghề. Câu hỏi lớn được đặt ra là: Tại sao địa phương lại thực hiện cách làm “lạ” như vậy?

Quan điểm chuyên gia: Hạ lương là “không hợp lý”

Phó Giáo sư Trần Hậu – thành viên Hội đồng tư vấn về Khoa học, Giáo dục và Môi trường (nay là Hội đồng tư vấn Khoa học, Công nghệ và Chuyển đổi số) thuộc Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc – cho rằng việc hạ bậc lương đối với GV, NV hợp đồng lâu năm “là điều bất hợp lý”. Ông nhấn mạnh:

“Tại sao lại có nơi áp dụng cách làm lạ như vậy? Tôi chưa thấy nơi nào thực hiện tương tự. Việc này sẽ gây thiệt thòi nghiêm trọng cho người lao động, dễ khiến họ mất động lực, thậm chí bỏ nghề. Điều này ảnh hưởng lớn đến chất lượng giáo dục và sự ổn định nhân sự.”

Ông Trần Hậu cũng chỉ ra rằng Bộ Nội vụ từng ban hành Công văn 5378/BNV-CCVC (năm 2019), cho phép tuyển dụng đặc cách đối với GV hợp đồng từ trước năm 2015 – một chính sách rõ ràng để đảm bảo quyền lợi cho người lao động lâu năm. Ông nhấn mạnh: nếu địa phương còn chỉ tiêu biên chế nhưng chưa tuyển dụng những người đã hợp đồng dài, thì điều này “rất thiệt thòi cho họ”.



Một góc nhìn khác: Không ưu tiên hợp đồng thâm niên là thiếu công bằng

Nguyên Thứ trưởng Bộ Nội vụ Nguyễn Tiến Dĩnh cũng lên tiếng phản đối thực trạng này. Ông đề nghị lãnh đạo tỉnh Bình Thuận sớm rà soát và vào cuộc để bảo vệ quyền lợi của GV, NV hợp đồng lâu năm:

“Thủ tướng đã yêu cầu đảm bảo đủ số lượng và chất lượng đội ngũ giáo viên cho năm học mới. Tôi không hiểu tại sao những người công tác nhiều năm đó lại không được vào biên chế. Nếu đủ điều kiện, khi tuyển dụng phải ưu tiên họ. Việc hạ lương còn làm giảm nhiệt huyết của họ, ảnh hưởng lớn đến chất lượng giáo dục và sự phát triển của nhà trường.”

Tiến sĩ Thang Văn Phúc đề xuất minh bạch, tạo lộ trình công bằng

Tiến sĩ Thang Văn Phúc – nguyên Thứ trưởng Bộ Nội vụ, cũng cho rằng nguyên tắc tuyển dụng công lập luôn ưu tiên những người hợp đồng lâu năm. Ông nêu:

“Nếu không có quyết định kỷ luật thì không có lý do gì không ưu tiên cho họ vào biên chế. Các địa phương cần rà soát đội ngũ GV, NV hợp đồng để đảm bảo quyền lợi cho từng người.”

Ông Phúc đề nghị tỉnh Bình Thuận cần xem xét lại toàn bộ chính sách lương, biên chế và tuyển dụng, đảm bảo công khai, rõ ràng, tránh gây tâm lý hoài nghi trong đội ngũ giáo viên.



Với chính sách thông thoáng, nhiều địa phương giữ chân người giỏi

Phó Giáo sư Trần Hậu cho rằng rất nhiều tỉnh thành đã chủ động giữ chân GV, NV hợp đồng thâm niên bằng cách mở đợt thi tuyển hoặc xét tuyển đặc cách, đảm bảo họ được xét vào biên chế theo đúng quy định và xứng với thâm niên cống hiến. Ông kêu gọi Bình Thuận nên áp dụng chính sách tương tự để đảm bảo sự ổn định và phát triển lực lượng giáo viên dày dạn kinh nghiệm.

Hạ lương nhưng chưa vào biên chế: chuyện chưa từng thấy

Thực tế, không nhiều địa phương áp dụng biện pháp hạ bậc lương xuống mức khởi điểm cho người hợp đồng lâu năm. Việc này càng khiến tâm tư của GV, NV bị tổn thương. Họ đang tin vào một tương lai ổn định trong biên chế, nhưng chính sách bất ngờ này kéo theo là sự hoài nghi về quyết định của cơ quan quản lý.

Kỳ vọng cải cách: từ điều hành đến động lực

Dưới góc nhìn chuyên môn, các chuyên gia đồng thuận rằng, một chính sách tuyển dụng công bằng, ưu tiên hợp đồng lâu năm, minh bạch và kèm theo lộ trình rõ ràng sẽ tạo nên sự yên tâm và động lực lâu dài cho đội ngũ. Thay vì cắt giảm, Bình Thuận nên xây dựng chế độ đãi ngộ và khen thưởng phù hợp cho GV, NV hợp đồng có thâm niên, vừa công bằng vừa khích lệ cống hiến.

Kết luận

Sự kiện GV, NV hợp đồng tại Bình Thuận bị hạ bậc lương và chưa vào biên chế dù nhiều năm cống hiến là vấn đề nghiêm trọng, phản ánh bất cập trong công tác quản lý và thực thi chính sách. Dưới góc độ chuyên gia, Tỉnh cần nhanh chóng tổ chức thi tuyển hoặc xét tuyển đặc cách, khôi phục mức lương hợp lý theo thâm niên và xây dựng quy trình minh bạch – có lộ trình – có kiểm soát.

Chỉ có như vậy, Bình Thuận mới giữ được đội ngũ giáo viên dày dạn kinh nghiệm, ổn định nhân sự, củng cố chất lượng giáo dục, và tạo nền tảng bền vững cho tương lai.